Luyckx Nieuws

De technische staat van de olie zegt veel over de interne toestand van een motor of hydraulieksysteem. Zijn hierin plotselinge veranderingen, dan kan het zijn dat er iets aan de hand is. Hitachi ontwikkelde daarom zelf een sensor die op basis van verschillende parameters de oliekwaliteit in de gaten houdt, én die alarm slaat als er iets mis dreigt te gaan. Toekomstmuziek? Nee, er draaien al dertig graafmachines in Nederland met deze slimme sensortechnologie aan boord.

Vergelijk de olie in een machine met het bloed dat door je aderen stroomt. De samenstelling is dynamisch en zegt alles over je gezondheid. Loop je bij een arts binnen met een serieuze klacht, dan is bloedonderzoek een logische vervolgstap. In de materieelbranche is het besef de laatste jaren gegroeid dat oliekwaliteit veelzeggend is. Om deze reden groeit de belangstelling voor analyses van oliemonsters.

Hitachi meet de oliekwaliteit doorlopend

Hitachi gaat nu een stap verder door oliekwaliteit van zowel de motor als het hydraulisch systeem doorlopend te meten met sensoren. Op basis van deze data kan een dealer direct waarschuwen als de oliekwaliteit plotseling afneemt of er vervuiling aanwezig is. Door direct de bron te achterhalen, kan de dealer de oorzaak verhelpen, voordat het tot problemen leidt

Het idee achter de sensoren is niet om op basis van de metingen zo lang mogelijk te kunnen doorrijden met de olie. Lagere reguliere onderhoudskosten is niet de hoofdinsteek. De slimme data uit de ingebouwde oliesensoren kunnen vooral stilstand en grotere vervolgschade sterk terugdringen of zelfs helemaal voorkomen.

Schade aan de zuigers door dunnere olie

John van Mook, Service Coördinator bij Hitachi Construction Machinery Europe, geeft een concreet voorbeeld: ‘Als een injector kapot is, dan zal er diesel bij de motorolie komen. Dunnere olie is nooit goed en zal uiteindelijk schade aan de zuigers geven.’

Doordat de oliesensoren nu direct waarnemen dat de olie plotseling dunner wordt, gaat er direct een alarm naar de dealer en kan die ingrijpen voordat er daadwerkelijk vervolgschade aan de motor ontstaat.

Bijvullen met verkeerde olie

Olie kan om verschillende redenen in kwaliteit achteruit gaan of vervuild raken. Bij motorolie gaat het om roetdeeltjes, diesel, water, koelvloeistof of ander vuil dat in de olie kan komen. Andere factoren zijn temperatuur; bij een defect kan die te hoog oplopen.

Het bijvullen met verkeerde olie is een andere menselijke fout. Doordat de sensoren continu de geleidbaarheid, viscositeit en temperatuur meten, ontgaat het systeem niets. Bij hydrauliekolie gaat het in praktijk eerder om metaaldeeltjes of water in de olie.

Momentopname voorkomt schade in de tussentijd niet

Zeker als je werkt met uitrustingsstukken, is er ook risico op vermenging van olie en vuil dat van buitenaf via een kapotte sloophamer uiteindelijk in het hydraulieksysteem van de graafmachine zelf komt. Laboratoriumanalyses geven inzicht in de kwaliteit van de olie op een bepaald moment.

Dit is tegelijk ook het belangrijkste nadeel: het is slechts een momentopname, vaak tegelijk met servicebeurten om de 500 uur. Van Mook: ‘Als er bij 501 uren iets misgaat, dan krijg je dat pas veel later in beeld, met het risico dat er in tussentijd schade ontstaat.’

Oliesensoren analyseren continu en realtime

Vandaar dus de sensoren. Die analyseren de oliekwaliteit realtime en de hele dag door. Hitachi begon met het ontwikkelen van de sensor bij de streep-5-generatie, enkele jaren geleden. Sindsdien zijn ze uitvoerig in de praktijk getest, en heeft Hitachi de data uitgebreid vergeleken met olie-analyses uit laboratoria.

In Nederland draaien nu ongeveer dertig Hitachi-rupskranen met oliesensoren onder de kap. Die machines worden nu gemonitord. Van Mook: ‘De analyse van de olie gaat elke dag met de data van de machine mee in het ConSite telemetrie-systeem. Als er gedurende de dag een alarm is, dan komt dat direct bij ons binnen. Bij machines met een servicecontract nemen wij bij elke beurt oliemonsters. Dat is met de sensordata niet meer nodig en scheelt dus aanzienlijk in tijd bij het onderhoud.’

De sensoren bepalen het moment van verversing

Hitachi zet vol in op de sensoren. Bij gebruik van originele olie, wel een belangrijke voorwaarde, is de betrouwbaarheid van de sensoren nu zeer hoog. Op basis van de data kun je goed volgen wat de hydrauliekolie doet. Als je niet werkt met aanbouwdelen, kan die normaal gezien 5.000 uur mee. Bij continu werken met de sloophamer slechts 2.000 uur. De verversingsinterval is dus dynamisch en de sensoren geven hierin een goed beeld.

Hitachi kiest ervoor om alle 21- tot 90-tons rupsgraafmachines van de streep-6 nu standaard met oliesensoren uit te rusten. Later, binnen enkele jaren, zullen ook de mobiele graafmachines en wielladers volgen. Ook werkt men aan opbouwkits voor eerder geleverde streep-5 Hitachi-graafmachines uit de jongste serie. Hiermee is het mogelijk om met een aantal kleine aanpassingen de oliesensoren achteraf op te bouwen.

Hitachi is de enige die deze techniek toepast

De Japanse fabrikant is vooralsnog de enige bouwmachinefabrikant die deze sensortechniek toepast. Gebruikers die een nieuwe kraan kopen merken in eerste instantie weinig van de sensoren. Hitachi kiest er bewust voor om eventuele meldingen niet op het scherm te tonen, maar gelijk naar de dealer te sturen. Niet elke vermenging van hydrauliekolie vanuit bijvoorbeeld een gehuurd aanbouwdeel hoeft een probleem te zijn. Te veel meldingen leiden dan enkel tot onnodige paniek en wellicht irritatie. De dealer kan het beste beoordelen of er echt iets aan de hand is.

Als eigenaar krijg je wel bij elk ConSite-maandrapport naast brandstofverbruik en draaiuren een extra overzicht van de oliekwaliteit. Feitelijk gratis, tegelijk is voor Hitachi ook sprake van een win-winsituatie. Het eerlijke verhaal is dat de fabrikant óók belang heeft bij die data. Door wereldwijd machines tot op detail te monitoren, zitten de Japanners op een schat aan informatie die weer info geeft voor verbeteringen in de toekomst. Want hoe doen de machines het bij bepaalde temperaturen, omstandigheden of in bepaalde landen?

Om de hoeveel uur is de motorolie ververst?

En ja: de sensoren werken twee kanten op. Zo registreert de machine feilloos om de hoeveel uur de motorolie écht ververst is. De sensoren registreren dan een sprong in kwaliteit die spatzuiver in de grafieken naar voren komt. Kies je ervoor om zelf het onderhoud te doen, maar blijkt bij een schade dat dit steevast veel te laat is gebeurd, dan komt de dealer andersom waarschijnlijk even bij u op de koffie.

Bron: www.bouwmachines.nl 14 april 2020